در هر جایی که صحبت از پول وجود دارد، خطر از دست دادن آن هم وجود دارد. باید بدانید که هر نوع سرمایه‌گذاری می‌تواند باعث ضرر و یا سود شود و در عین حال هم نگه داشتن پول پیش خودمان با توجه به وجود تورم باعث از بین رفتن ارزش آن می‌شود. وجود ریسک در سرمایه‌گذاری را نمی‌توان از بین برد اما می‌توان آن را به گونه‌ای تنظیم کرد که با اهداف سرمایه‌گذاری مطابقت داشته باشد. دو مفهوم تخصیص دارایی و متنوع‌سازی (Diversification)، مفاهیمی هستند که در تعیین کردن پارامترهای ریسک نقش اساسی دارند.
حتی اگر در حوزه سرمایه‌گذاری تازه وارد هستید، احتمالا با اصول این دو مفهوم آشنا هستید. زیرا این اصول از هزاران سال پیش وجود داشته است. در این مقاله چیستی و روش ارتباط آنها با استراتژی‌های مدرن مدیریت پول بررسی شده است.
تخصیص دارایی و متنوع‌سازی چیست؟
اصطلاحات متنوع‌سازی و اختصاص دادن دارایی اغلب به صورت متقابل مورد استفاده قرار می‌گیرند. با تمام این حرف‌ها این دو اصطلاح به جنبه‌های متفاوت مدیریت ریسک اشاره دارند. منظور از تخصیص دارایی نوعی استراتژی مدیریت پول است که چگونگی توزیع سرمایه بین انواع دارایی‌های یک پورتفولیوی سرمایه‌گذاری را توضیح می‌دهد. از طرف دیگر مفهوم متنوع‌سازی، اختصاص دادن سرمایه به انواع دارایی‌ها را توصیف می‌کند.
هدف اصلی این دو استراتژی به افزایش بازده مورد انتظار و در عین حال کاهش ریسک بالقوه سرمایه‌گذاری است. به طور کلی این دو مفهوم در بر گیرنده زمان سرمایه‌گذاری سرمایه‌گذار، میزان تحمل ریسک آن و همچنین در نظر گرفتن شرایط اقتصادی بر سرمایه‌گذاری است.
به بیان دیگر و ساده‌تر، هدف اصلی استراتژی‌های تخصیص دارایی و متنوع‌سازی این است که شما همه تخم‌مرغ‌هایتان را در یک سبد قرار ندهید. ترکیب انواع دارایی‌هایی که هیج گونه ارتباطی با یکدیگر ندارند. اصلی‌ترین و موثرترین روش برای درست کردن یک پورتفولیوی متعادل است.
آن چیزی که ترکیب این دو استراتژی را با هم قدرتمند می‌کند این موضوع است که میزان ریسک نه تنها در بین سطوح مختلف دارایی، بلکه درون آن سطوح از دارایی‌ها هم توزیع می‌شود. حتی بعضی از کارشناسان حوزه مالی و سرمایه‌گذاری بر این باورند که تعیین استراتژی تخصیص دارایی مهم‌تر از انتخاب سرمایه‌گذاری فردی است.
تئوری پورتفولیوی مدرن
تئوری پورتفولیوی مدرن (MPT) ساختاری است که این قوانین در آن به وسیله یک سری مدل ریاضی فرموله می‌شود. این مدل ریاضی برای اولین بار توسط هری مارکوویچ (Harry Markowitz) در سال 1952 و در یک مقاله منتشر شد. این مقاله برای هری مارکوویچ جایزه نوبل اقتصاد را به ارمغان آورد.
سطوح دارایی‌های اصلی بر خلاف سایر دارایی‌ها حرکت می‌کنند. شرایط بازار باعث می‌شود که یک سطح از دارایی خاص عملکرد خوبی داشته باشد و در عین حال هم سطح دیگر از دارایی عملکرد ضعیفی داشته باشد. تئوری اصلی این است که اگر یک سطح از دارایی تحت تاثیر شرایط بازار قرار گیرد و ضرر بدهد می‌توان ضرر آن را با دارایی که عملکرد خوبی داشته و سوددهی دارد جبران کرد.
تئوری MPT بیان می‌کند که ترکیب کردن دارایی‌ها از سطوح مختلف دارایی‌های غیر مرتبط، می‌تواند نوسانات پورتفولیوها را کاهش بدهد. این موضوع همچنین باید بتواند عملکرد تنظیم شده ریسک را افزایش دهد. یعنی اینکه یک پورتفولیو با همان میزان ریسک بتواند بازده بهتری داشته باشد. همچنین فرض بر این است که اگر دو پورتفولیو دارای بازده یکسانی هستند، یک سرمایه‌گذار منطقی باید پورتفولیوی با ریسک کمتر را انتخاب کند.
به بیان دیگر، حرف اصلی MPT این است که ترکیب دارایی‌ها در یک پورتفولیویی که با هم هیچ گونه ارتباطی ندارند بسیار موثر است.
انواع طبقه دارایی و استراتژی‌های تخصیص دارایی
در ساختار تخصیص دارایی معمول، سطوح‌های دارایی را می‌توان به روش زیر طبقه‌بندی کرد:
- دارایی‌های سنتی: پول نقد، اوراق قرضه و سهام.
- دارایی‌های جایگزین: اوراق مشتقه، کالاها، محصولات بیمه، املاک، دارایی شخصی و البته دارایی‌های کریپتویی (رمز ارزهای دیجیتال).
در کل دو نوع استراتژی تخصیص دارایی وجود دارد که هر دو آنها هم از تئوری‌های بیان شده در MPT استفاده می‌کنند: تخصیص دارایی تاکتیکال و استراتژیک.
تخصیص دارایی استراتژیک یک روش قدیمی و سنتی است که بیشتر برای یک نوع سرمایه‌گذاری غیرفعال مناسب است. پورتفولیوهایی که بر اساس این استراتژی شکل می‌گیرند تنها در شرایط تغییر تخصیص‌های انجام شده مبتنی بر تغییر افق زمانی سرمایه‌گذار یا پروفایل ریسک، به تعادل مجدد می‌رسند.
نوع تخصیص دارایی تاکتیکال برای سرمایه‌گذاری های فعال مناسب است. این نوع استراتژی به سرمایه‌گذارانی که از آن استفاده می‌کنند این امکان را می‌دهد تا بر روی پورتفولیوی با دارایی‌های که مسیر حرکتشان بهتر از حرکت بازار است متمرکز شوند. این استراتژی بر این فرض استوار است که اگر یک قسمت از بازار بهتر عمل کند و سوده باشد، ممکن است که همین روند را در یک دوره طولانی‌تر هم طی کند. از آنجایی که این استراتژی براساس همان اصولی که در MPT بیان شده است استوار است، می‌تواند تا حدودی بحث متنوع‌سازی را هم در خود جای دهد.
باید به این نکته مهم توجه کنید که دارایی‌ها جهت ایجاد متنوع‌سازی در مسیر سودآوری، نباید کاملا از هم جدا یا به طور کامل بر عکس یکدیگر باشند. بلکه فقط باید به طور کامل به هم وابسته نباشند.
اعمال تخصیص دارایی و متنوع‌سازی در یک پورتفولیو
در این بخش این اصول را با یک پورتفولیوی نمونه به شما نشان خواهیم داد. یک استراتژی تخصیص دارایی مشخص می‌کند که یک پورتفولیوی خاص باید تخصیص دارایی‌های خودش را در بین سطوح دارایی‌های مختلف انجام بدهد:
- 40 درصد از سرمایه در بخش سهام سرمایه‌گذاری شود.
- 30 درصد از سرمایه در بخش اوراق قرضه
- 20 درصد در دارایی‌های دیجیتال مانند رمز ارزهای دیجیتال
- 10 درصد از دارایی باید به صورت پول نقد باشد
و در عین حال یک استراتژی متنوع‌سازی بیان می‌کند که از بین 20 درصد سرمایه‌گذاری دارایی‌های حوزه دیجیتال باید:
- 70 درصد باید به رمز ارز بیت کوین اختصاص یابد.
- 15 درصد به دارایی‌های با ارزش زیاد در این بازار
- 10 درصد به دارایی‌های با ارزش متوسط در این بازار
- 5 درصد به دارایی‌های با ارزش کم در این بازار
هنگامی که دارایی‌های مورد نظر تخصیص داده شد، عملکرد پورتفولیو باید همیشه رصد شده و مورد بررسی دقیق قرار بگیرد. اگر میزان تخصیص‌ها تغییر کند این امکان وجود دارد که زمان آن باشد که دارایی‌ها تعدیل شوند. یعنی اینکه خرید و فروش دارایی‌ها جهت تنظیم مجدد پورتفولیو به بخش های مورد نظر برگردند. به بیان دیگر فروش دارایی‌های با عملکرد بهتر و خرید دارایی‌های با عملکرد ضعیف است. البته انتخاب نوع دارایی‌ها کاملا به استراتژی و اهداف شخص سرمایه‌گذار وابسته است.
دارایی‌هایی از نوع رمز ارزهای دیجیتال جزء پرریسک‌ترین دارایی‌ها محسوب می‌شوند. این مدل پورتفولیو بسیار پرریسک است. زیرا بخش عمده آن دارایی‌های کریپتویی (رمز ارزهای دیجیتال) هستند. یک سرمایه‌گذار کم ریسک و ریسک گریز به احتمال زیاد یک پورتفولیوی اوراق بهادار را ترجیح می‌دهد زیرا یک سطح دارایی با ریسک کم است.
متنوع‌سازی در پورتفولیوی دارایی‌های کریپتویی
از آنجایی که مبانی اصلی این متدها به صورت تئوری برای یک پورتفولیوی کریپتویی است. باید از این تئوری ها با احتیاط استفاده کنید. بازار رمز ارزهای دیجیتال به نوسانات قیمت رمز ارز بیت کوین بسیار حساس است. همین موضوع باعث می‌شود که متنوع‌سازی کاری غیر منطقی باشد. به چه طریق می‌توان یک سبد از دارایی‌های غیر مرتبط را از سبد دارایی‌های کاملا مرتبط ایجاد کرد؟
گاهی اوقات این امکان وجود دارد که آلتکوین های خاصی همبستگی کمی با رمز ارز بیت کوین داشته باشند و تریدرها (معامله گران) با دقت می‌توانند از این مزیت به سود خودشان استفاده کنند. با تمام این حرف‌ها استراتژی‌های مطرح شده به اندازه استراتژی‌های مشابهی که در بازارهای سنتی کاربرد دارند، دوام ندارند.
می‌توان این تصور را داشت که به محض رشد بازار می‌توان رویکردی منظم تر جهت متنوع‌سازی یک پورتفولیو در پیش گرفت. بدون شک بازار رمز ارزهای دیجیتال راه زیادی تا آن مرحله در پیش دارند.
مشکلات تخصیص دارایی
هر چند که تئوری MPT تکنیک قدرتمندی است. اما این امکان وجود دارد که برخی از استراتژی‌های تخصیص دارایی برای سرمایه‌گذاران و پورتفولیوهای خاص به هیچ وجه مناسب نباشند.
تدوین یک برنامه مناسب می‌تواند نسبتا آسان باشد. اما مهم‌ترین بخش از استراتژی تخصیص دارایی، اجرای به موقع و خوب آن است. در این مسیر اگر سرمایه‌گذار نتواند تعصبات خودش را کنار بگذارد، اثر بخشی پورتفولیوی مورد نظر کاهش پیدا می‌کند.
مشکل بسیار مهمی که وجود دارد، سخت بودن تخمین میزان تحمل ریسک سرمایه‌گذار از قبل است. زمانی که نتایج بعد از یک دوره مشخص شروع می‌شود، سرمایه‌گذار متوجه این موضوع می‌شود که آیا ریسک کمتر یا بیشتری را می خواهد.
صحبت پایانی
مفاهیم تخصیص دارایی و متنوع‌سازی مفاهیم فاندامنتال مدیریت ریسک هستند که هزاران سال قدمت دارند. این مفاهیم یکی از موضوعات کلیدی تئوری استراتژی‌های مدیریت پورتفولیوی مدرن هستند.
هدف اصلی از تدوین استراتژی تخصیص دارایی، به حداکثر رساندن بازده پورتفولیوی مورد نظر و در عین حال به حداقل رساندن ریسک آن پورتفولیوی است. به یاد داشته باشید که توزیع ریسک میان سطوح مختلف دارایی، بازدهی پورتفولیو را افزایش می‌دهد.
از آنجایی که بازارهای رمز ارزها دیجیتال به رمز ارز بیت کوین بسیار مرتبط هستند، باید در اعمال استراتژی‌های تخصیص دارایی به پورتفولیوهای دارایی‌های کریپتویی (رمز ارز دیجیتال) با احتیاط عمل کرد.
