دائو (DAO) چیست؟

 مفهوم دائو (ِDao) در بازار ارزهای دیجیتال چیست؟

عبارت Dao مخفف کلمه انگلیسی” Decentralized Autonomous Organization” است. این عبارت به معنای سازمان خودگردان غیرمتمرکز می باشد. واژه غیر متمرکز برای فعالان بازار ارز دیجیتال واژه ناشناخته ای نیست. در واقع مهمترین ویژگی پول های الکترونیکی غیر متمرکز بودن آن ها است که سبب می شود توسط یک نهاد قدرتمند مثل دولت یا بانک مرکزی کنترل نشوند. سازمان خودگردان غیر متمرکز یا همان دائو  به سازمانی می توان گفت که که در آن هیچ رئیسی وجود نداشته باشد. و از بدو فعالیت به صورت مستقل اداره شده باشد.

در این سازمان هر فردی بر اساس سهمی که از سازمان دارد می تواند در برنامه ریزی های سازمان و قوانین آن دخالت کرده و اظهار نظر کند. البته چنین سازمان هایی به گونه ای هم نیستند که هر کسی بر اساس قدرت خودش که از سرمایه او به دست آمده است، کاملاً روند سازمان را به نفع خودش جهت‌دهی کند. همه اعضای سازمان به یک قرارداد هوشمند که هدف مشترک همه آنها در آن قرار گرفته است پایبند هستند.

دائو بدون ساختار سلسله مراتبی اداره می شود و تمامی اعضا می توانند از امکانات بهره مند شوند. ساختار دائو بیشتر در بلاکچین اتریوم اجرا شده‌اند. البته بلاکچین های دیگر هم در صورتی که امکان پشتیبانی از قراردادهای هوشمند را داشته باشند می توانند میزبان خوبی برای Dao باشند.

هر دائو چند توسعه‌دهنده دارد که وظیفه کدنویسی آن را بر عهده می گیرند. قوانین Dao نیز همان کدهایی هستند که این افراد کدنویسی آنها را انجام می دهند. به همین دلیل کد نویسی آن ها اهمیت زیادی دارد و باید با دقت کامل انجام شود. به جرأت می توان گفت این سازمان های خودگردان مهمترین دستاورد دیفای هستند. در مورد دائو همیشه ابهامات زیادی وجود داشته است. در ادامه در مورد این ساختار بیشتر صحبت خواهیم کرد. اگر علاقه دارید با آن بیشتر آشنا شوید ما را همراهی نمایید.

نحوه عملکرد پروژه دائو چگونه است؟

همانطور که در ابتدا هم گفتیم در این پروژه هیچ رئیس و قدرت مطلقی وجود ندارد و تمام فرآیندها به وسیله اعضای پروژه اداره می شوند. البته اداره شدن یک سازمان به وسیله تمام اعضای آن و بر اساس رای گیری معایبی هم دارد. مثلاً تصمیمات ضروری به کندی اتفاق می‌افتد یا تغییرات جدی و به روز رسانی سازمان آنطور که باید با سرعت رقم نمی خورد.

به هر حال شاید این سوال در ذهن شما ایجاد شود که تاثیرگذاری اعضای Dao در آن چگونه است؟ هر کاربر در سازمان خودگردان غیرمتمرکز به وسیله توکن حاکمیتی “Governance Token” یک حق رای دارد. دارندگان این توکن حاکمیتی می توانند با استفاده از آن در تصمیم گیری های پروژه شرکت کنند. طبیعتاً هر چه تعداد توکن حاکمیتی یک کاربر بیشتر باشد او تاثیر بیشتری بر تصمیم گیری ها خواهد داشت.

در واقع هرچه سرمایه کاربران بیشتر باشد، آنها توکن حاکمیتی بیشتری در اختیار خواهند داشت و بر اساس آن می توانند تغییرات مد نظر خودشان را در پروژه اعمال کنند. توکن های مختلفی هستند که در پروژه دائو به عنوان توکن حاکمیتی شناخته می شوند که مهمترین آنها یونی سوآپ، میکردائو، دش، گیت کوین، آراگون و دائواستک هستند. از ابتدای مطلب تا اینجا در مورد دو ویژگی اصلی سازمان خودگردان غیر متمرکز یعنی بهره مندی از قراردادهای هوشمند و توکن حستناکمیتی صحبت کردیم. ویژگی سوم و آخری که حتماً لازم است در مورد آن اطلاعاتی در اختیار شما قرار دهیم، امکان ثبت پروپوزال در این پروژه است.

پروپوزال در دائو چیست؟

احتمالاً تا الان بیشتر واژه پروپوزال را برای ثبت پایان نامه و پروژه دانشگاهی خودتان شنیده باشید. در زمان دانشجویی هم وقتی که شما پروپوزال خودتان را ثبت می کرده‌اید یعنی پیشنهاد طرح دانشجویی خودتان را در اختیار دانشگاه قرار می‌داده‌اید تا بخش‌های آموزشی دانشگاه در مورد آن تصمیم بگیرند.

ثبت پروپوزال در پروژه دائو تا حدودی شبیه به همین فرایندی است که برای پروپوزال در دانشگاه انجام می‌شود. هر کاربری که تمایل داشته باشد می تواند برای بهبود عملکرد دائو، پیشنهاد یا پروپوزال خودش را در شبکه دائو ثبت کند. بعد از اینکه پروپوزال در شبکه ثبت شد، در اختیار کاربران قرار می‌گیرد. آنها می‌توانند پروپوزال را بررسی کرده و در صورتی که مورد نظر آنها واقع شود به آن رای دهند. در صورتی که اعضا به پروپوزال رای دهند، به مرحله اجرا در می آید و در غیر این صورت هم اجرا نخواهد شد. در مورد اینکه چه تعدادی از افراد لازم است برای تایید شدن یک پروپوزال به آن رای دهند، هر دائو شرایط و قوانین خاص خودش را دارد و قانون کلی در این زمینه وجود ندارد.

ارتباط DApp و Dao

DApp به معنای برنامه های غیر متمرکز است. طبیعتا وقتی در این برنامه هم واژه غیر متمرکز وجود داشته باشد می توان ارتباطی بین آن و دائو تصور کرد. همانند دائو، اکثر برنامه های غیر متمرکز هم بر روی بلاکچین اتریوم ساخته و طراحی می شوند. در برنامه های غیر متمرکز هیچ واسطه وجود ندارد و خریدار و فروشنده مستقیماً با هم در ارتباط خواهند بود. این برنامه ها امنیت اطلاعات کاربران در بالاترین سطح خودش قرار دارد و آسیب پذیری بسیار پایین تری هم نسبت به برنامه های معمولی دارد.

در بسیاری از بلاکچین ها برنامه های غیر متمرکز دقیقاً بر اساس پروتکل دائو ساخته شده اند. البته اگر بخواهیم دقیق ویژگی‌های این دو برنامه را مورد بررسی و مقایسه قرار دهیم متوجه می‌شویم که اکثر ویژگی های آن ها مشابه هستند. بزرگترین شباهت این دو پروژه، دخالت نظرات تمام کاربران در فرآیندهای آنها است. هم در برنامه های غیر متمرکز و هم در سازمان خودگردان غیرمتمرکز همه چیز بر اساس رای و نظر کاربران رقم می‌خورد و هیچ گونه قدرت مطلقی وجود ندارد. DApp و Dao از یک نظر دیگر هم شباهت دارند. هر دوی آنها متن باز هستند و به همین دلیل در بالاترین سطح شفافیت قرار دارند.

مزایای دائو Dao

طبیعتاً پروژه بزرگی مثل دائو مزایای زیادی هم دارد. برخی از این مزایا را با هم بررسی می‌کنیم:

خودکار بودن: اولین مزیت مهم این پروژه خودکار بودن آن است. در واقع فرایند ها در این سازمان به صورت کاملا اتوماتیک انجام می شود و تمامی آنها از قبل تعیین شده اند. در این ساختار سیستم به صورت یکپارچه عمل می کند و به راحتی می توان با اندکی دانش تحلیلی همه اتفاقات را پیش بینی کرد.

دموکراسی: شاید کشورهای مختلف و ساختارهای سیاسی گوناگون ادعا را داشته باشند که دموکراسی در آن ها در بالاترین سطح انجام می‌شود اما قطعاً هیچ‌کدام از آنها در این زمینه به پای سازمان خودگردان غیر متمرکز نمی رسند. در این سازمان همه چیز بر اساس رای و نظر تمام کاربران و سرمایه‌گذاران رقم می خورد و همه در اتفاقات مثبت و منفی سهیم هستند.

منبع باز: این نرم افزار ها منبع باز یا به عبارت دیگر متن باز هستند. نرم افزار هایی که در آنها تمام کاربران بتوانند کد منبع را مشاهده کرده و نسبت به ویرایش و توسعه آن اقدام کنند نرم افزار متن باز نامیده می شوند. این مزیت از این نظر حائز اهمیت است که شفافیت پروژه را در بالاترین سطح خودش قرار می دهد.

دموکراسی دائو آیا خطر هم دارد؟

تقریبا می توان گفت هر چیزی که در دنیا وجود دارد، از یک طرف دارای سود و از طرف دیگر ضرر است. بر اساس میزان سود و زیان، انسان‌ها باید تصمیم‌گیری‌های مهم انجام دهند و به سراغ چیزهایی بروند که کفه سود در ترازوی آنها سنگینی می کند. در فرایند دائو نیز دموکراسی از نظر اینکه همه را در تصمیم گیری ها مشارکت می دهد و هیچ قدرت مطلقی برای اینکه صرفاً منافع خودش را تامین کند وجود ندارد، مفید و مناسب است.

اما اگر بخواهیم از نگاهی دیگر همین دموکراسی موجود در پروژه Dao را بررسی کنیم، باید بگوییم نقص امنیتی موجود در سیستم تا زمانی که مورد تایید اکثریت واقع نشود، امکان برطرف شدن ندارد و این موضوع می‌تواند خطرات امنیتی زیادی برای سرمایه کاربران ایجاد کند. به عبارت بهتر اگر یک باگ امنیتی در ساختار دائو دیده شود اما کاربران به دلایل مختلف برای رفع آن رای مثبت ندهند، سیستم آسیب پذیر می شود و در معرض حملات هکرها قرار می گیرد. همین مشکل باعث شد که در سال ۲۰۱۶ آن اتفاق تلخ برای توسعه دهندگان این پروژه رقم بخورد. به نظر می رسد برای شرایط اضطراری در تمام برنامه های غیرمتمرکز نه فقط دائو باید پیش بینی های مناسب تری انجام شود تا از بروز مشکلات جلوگیری به عمل آید.

توکن های حاکمیتی برخی از دائوهای معروف:

گفتیم که توکن حاکمیتی به توکنی گفته می‌شود که حق رای کاربران در پروژه‌های دائو را مشخص می‌کند, در اینجا تعدادی از توکن های حاکمیتی برخی از دائوهای معروف را مطرح می‌کنیم:

• یونی سواپ یا “UNI”
• میکردائو یا “MKR”
• دش یا “DASH”
• گیت‌کوین یا “GTC”
• آراگون یا “ANT”
• دائواستک یا “GEN”

تیم سازنده دائو 

  پیدایش آن به سال ۲۰۱۶ میلادی بر می گردد، در این سال استفان توال، سایمون ینش و کریستوف ینش برای اولین بار سازمان غیر متمرکز خودگردان خودشان را مطرح کردند و Dao پدید آمد. این سه نفر برای اینکه بتوانند ایده خودشان را به صورت عملیاتی به انجام برسانند نیاز به جذب سرمایه عمومی داشتند. البته موفق هم بودند و توانستند در طی مدت کوتاهی یعنی ۲۱ روز چیزی معادل ۱۵۰ میلیون دلار سرمایه به دست آورند. این جذب سرمایه در مدت کوتاه از دید بسیاری از فعالان اقتصادی، در طول تاریخ کم نظیر بوده است و به عنوان یکی از بزرگترین سرمایه‌های عمومی تاریخ شناخته می‌شود. اما در این جذب سرمایه یک اتفاق بزرگ دیگر هم رخ می‌دهد. بسیاری از متخصصین حوزه رمز ارز قبل از اتمام کامل فرایند جذب سرمایه توسط سازنده های آن، هشدار می دهند که خطاهای زیادی در سازمان آنها وجود دارد.

آیا دائو حک شده است؟

یکی از بزرگترین ابهاماتی که تا امروز در مورد دائو وجود داشته است ماجرای هک شدن آن می باشد.ماجرای هک دائو به همان ابتدای پیدایش آن در سال ۲۰۱۶ میلادی بر می گردد. درست زمانی که این پروژه به سودهی مناسبی رسیده بود، یک هکر از فرصت ایجاد شده بهترین استفاده را کرد و تمام دارایی جمع شده توسط آن سه نفر را از سازمانشان خارج کرد. این اتفاق باعث شد تا افراد زیادی که در این پروژه سرمایه‌گذاری کرده بودند دچار ضرر و زیان شوند. البته علاوه بر آنها به اعتبار شبکه بلاکچین اتریوم که میزبان دائو بود ضربه سختی وارد شد.

خسارت وارده به این بلاکچین آنقدر زیاد بود که مدیران اتریوم تصمیم گرفتند یک هارد فورک بر روی شبکه بلاکچین خودشان انجام دهند ولی همه کاربران اتریوم موافق انجام هارد فورک نبودند و همین موضوع کاربران حاضر در این بلاکچین را به دو دسته اتریوم و اتریوم کلاسیک تقسیم کرد. به نوعی می توان گفت این اتفاق نقطه عطفی در بلاکچین اتریوم و پروژه دائو بوده است. البته این پروژه بعد از این اتفاق متوقف نشده و همچنان به کار خودش ادامه می دهد.

مشهورترین پروژه‌های حوزه دائو

• یونی سواپ (Uniswap)  
• میکردائو (MakerDAO)
• آوی (Aave) 4-دش (DASH) 
• The LAO 
• گیت کوین (Gitcoin) 
• استار اطلس (STAR ATLAS)
• دائو استک (DAOstack)
• آراگون (Aragon)

آینده دائو چگونه خواهد بود؟

پروژه دائو در سال ۲۰۱۶ هم به اوج قله رفت و به سرعت از قله به پایین سقوط کرد.البته گفتنی است با اینکه هک دائو شوک بزرگی را به کل اکوسیستم اتریوم و بلاکچین وارد کرد، این به‌معنای منسوخ‌شدن یا ازبین‌رفتن محبوبیت نوآوری دائو نیست. مفهوم دائو از آن زمان تاکنون به حیات خود ادامه داده و شاهد پروژه‌های موفق بسیاری بوده است.

 پس از آن و تا همین امروز بسیاری از بلاکچین ها به صورت مستقیم یا غیر مستقیم از  این سازمان خودگردان غیر متمرکز استفاده می کنند. اگر توسعه دهندگان این سازمان بتوانند یک بار دیگر نظر عموم کاربران ارز دیجیتال را به سمت خودشان بازگردانند و برای مشکلات امنیتی که در بخش های قبلی، دلیل ایجاد آنها را  توضیح دادیم پیش بینی های مناسبی داشته باشند، می‌توان گفت آینده این پروژه هم درخشان خواهد بود.